Sosial şəbəkələr həyatımıza
daxil olandan sonra hər şey dəyişildi. Daha insanlar tanımadıqları və heç bir
zaman görmədikləri(yaxından) insanların söhbətlərinə şahid oldular.Böyük
dağlar, zirvələr təpə oldu,yamacında
futbol oynadı insanlar.Sosial şəbəkələr haqqında çox araşdırmalar,psixoloji
testlər keçirilib.Hərəsi bir cür nəticə verən bu araşdırma və testlər daim diqqət
mərkəzimdə olub. Onların müxtəlifliyi, rəngarəngliyi mənə hər dəfə bir fikir
aşılasa da, öz müşahidələrim mənə başqa şeylər söyləyib. Sosial şəbəkələr
insanlarda ilk öncə başqa bir kimlik(şəxsiyyət)qazandırdı. Bəlkə də deyəcəksiniz
ki, formalaşmış bir insanın yenidən bir kimliyə qovuşması absurddu. Lakin bunu
belə olmadığını biz açıq-aydın sosial şəbəkədəki insanların davranışlarında
müşahgidə edə bilərik. Məsələn "klaviatura qəhrəmanları" adlanan bir
qrup insanlar var ki, onlar mümkün
olduqca hay-küy,vay -şüvən qaldırıb özlərini bir qəhrəman kimi qələmə verə bilərlər.
Lakin realda onların sükutunu balta ilə də bölə bilmərsən. Sosial şəbəkələrdə
digərlərinə baxıb filosofluq etmək istəyən bir qrup insan var ki, onlar daim nəsihət
verməklə məşğuldular.Halbuki onların öz həyatlarına ensək bir bataqlığın içində üzdüyünü görə bilərsirik.
Virtual insanlar yaranıb ki, onlar artıq
tamamilə başqa bir kimliyə, şəxsiyyətə malikdilər. Bəziləri özü bu kimliyə necə
qapılıbsa, sabah bu sosial şəbəkə dağılsa, bəlkə də depressiyadan intihar edəcəklər.
Fərqlənmək arzusu ilə kütləvi şəkildə
plagiat edən bu insanların qarşısını almaq üçün hətta Fasebook ilk olaraq müəlliflik
huquqlarını tanımaq qanununu da qüvvəyə mindirdi. Lakin bu belə bu insanların
qarşısını ala bilmədi,çünki həyatları plagiat olan bu insanlar başqalarının
sözünü, fikrini oğurlasa nə baş verəcək ki?!. Adamların həyatı virtuallaşıb. Onlar
əslində yoxdular. Realda boz bir kimliyə bürünüblər. Onlar bu sosial şəbəkələrdə
ya şairdilər, ya yazıçıdılar,ya filosofdular ya laykı bol kefqom biri.
Bu yaxınlarda Azərbaycanda və
dünyada tanınan bir yazıçının kitab təqdimatında oldum. Tanınan bir üzə malik
olmadığıma görə sərbəst şəkildə "tanınmış" qrupların yanında durub
onların söhbətlərinə qulaq müsafiri olmağım çox asan idi.(Burada oxucu haqlı
olaraq onları dinlədiyimi də düşünə bilər.Ola bilsin haqlıdı) Sizi inandırım
ki, onların söhbəti yalnız və yalnız sosial şəbəkələrdə status müzakirəsi, hansısa
səhifələrin laykı və s. ilaxır idi. Onlar realda belə o virtualdan qopa bilməmişdilər.Əslində
onlar o tədbirdə yox idilər,çünki hər an ciblərindən cıxardıqları telefonla göbək
bağından ayrıla bilməyən körpə kimi sosial şəbəkəyə nəsə yazır və üzlərində yaranan ifadələrdən
onların yazdıqlarına nə cür reaksiya verdiklərini də öyrənmək mümkün idi. Artıq
modelleşmiş bu insanlar yeni ideya sahibi ola bilməyəcəklər. Onların beynində
başqalarının düşüncələridi və bu düşüncələrə çıxan nərdivanlar belə onların
deyil. Sosial şəbəkələr insanlar xəyallarını verdi. Mən orada həyatı boyunca
Amerikada olma ehtimalı olmayan adamın Kaliforniyanı yaşadığı şəhər kimi qeyd
etdiyini, 45 yaşlı qadının Gənclik və məhəbbət səhifəsini bəyəndiyini, öz həyatı darmadağın birinin Azərbaycanı
xilas etmək cəhdlərini görmüşəm. Həyatlarını quru xəyallar üzərində quran bu
insanlara sosial şəbəkələrin bəxş etdiyi xoşbəxtliyi heç valideynləri belə verə bilməmişdi.
Bu yazını yazanda yadıma qəfildən
uşaqlığımdan qazılmış bir obraz olan Ələddin düşdü. O kənddə imkanlıların həyətində
nökərçilik edərdi. İşini qurtarıb pulunu alan kimi evdə uşaqları acından
qırılsa da kostyumunu geyinib qalstukunu taxar və düz rayon mərkəzinə
yollanardı. Orada parklarda oturar, insanlara özünü ziyalı kimi təqdim edərdi.
Bir dəfə onun rəngarəng qalstuklarının mənbəyini öyrənmək istədim. Belə məlum
oldu ki, əslində heç vaxt özünə qalstuk və kostyum almağa pulu olmayan Ələddin
onların hamısını kəndçimiz Qəzənfərdən-Polis rəisindən alır.Gedib onun həyətində
pulsuz çalışıb o paltarları əldə edən Ələddin özündən bir obraz uydurmuşdu. O,
kənd avtobuslarında, rayonun parklarında hörmətli bir ziyalı idi. Siyasətdən
danışır, fikir mübadiləsi edir,hətta arada şeir də deyirdi. Lakin nifrət etdiyi kəndə qayıdanda onu həyətdə vərəmli
qızı və şikəst arvadı qarşılayırdı.Heç kəs heç bir zaman kənddə O, ölənə qədər
onun üzünə çırpmadı bu həyatını. Çünki böyükdən kiçiyə hər kəs bilirdi ki, onun
uydurduğu həyat təqdim etdiyi obraz onun heç vaxt reallaşmayacaq xəyyallarıdı.
İndi sosial şəbəkələrdə heç Nyu-Yorka gedə bilməyəcək birinin Nyu-York səhifəsini
bəyənməsi, başqasının maşınına söykənib şəkil çəkdirməsi kimidi başqalarının ideyalarının plagiatı. Bu
istedadsız insanların təsəvvürüdü.Heç vaxt reallaşmayacaq xəyallarıdı.Cəmi yüz
layka qurban verilmiş eqolardı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder