Əvvəllər ona Əli deyərdilər.Sadəcə Əli. Yaşı irəlilədikcə
bütün əlilərin adının qarşısında bir
ayamanın olduğunu görürdü:qaz Əli, oğru Əli,şikəst
Əli. qoçu Əli, alkaş Əli.Ürəyində daim heç kəsə söyləmədiyi bir qorxusu var
idi. Görəsən, ona da ayama qoşmayıblar?
Universitetə
qəbul olunandan sonra dəhlizdə ayaqlarını aralı qoyub gedən gələn qızları yanpörtü süzən gənclərə də adını belə ürkəkcəsinə
söyləmişdi. Amma heç kəs onun bu ürkəkliyinə fikir verməmişdi. Dərslərdə daim
arxa partalarda oturan və hər kəsə bir qulp qoyan qrup yoldaşlarını gizlincə
dinləyərdi. Yox ,heç kəs ona ayama qoşmamışdı.Universitet bitdi, özünə iş
axtarmağa başladı. Kimi var idi ki, bir qoca anası və birdə evdə qız qarımış bacısından
başqa. Hər kəsi kimlərsə irəli çəkirdi. Kiminin dayısı var idi, kiminin əmisi.
Kiminin yaxşı bir qayınanası. Şəhər ona canavar təsiri bağışlayırdı.Bu şəhərdə
hər kəs udur, hər kəs həzm edirdi. Kim güclu idi, onun triufmu olurdu. Yerdə
qalan törtöküntülərlə isə ətrafda sülənən goreşənlər qidalanırdı. Əli kimi zəiflər
isə nəinki o güclülərin, heç goreşənlərin artığına da ortaq ola bilməzdilər. Şəhər
bir canli kimi nəfəs alırdı, qidalanırdı və mədəsində Əli kimi kimsəsizləri əridirdi.
Əli
əlini dünyadan, dünyanın içindəki bu şəhərdən, bu şəhərdəki bu köhnə evin nəmli
divarlarından, siçanların belə yolunu salmadığı boş soyuducudan üzəndə kirayə qaldığı otağın taxtaları aralı qapısı
döyüldü.Evdə bir atımlıq quru çayı yox ikən, hansı Allah bəndəsi döymüşdü onun
gözdən uzaq, könüldən iraq qapısını. Qapını açanda gözləri
böyüdü.Qarşısında təhsil aldıqları 4 il ərzində
ona bircə quru salamı belə qıymayan Əyyub dayanmışdı. Onu necə tapmışdı - bu
sualı Əyyub gedəndən sonra özünə verəcəkdi. İndi isə məhəttəl halda Əyyubu süzdü.
Bəlkə də beş dəqiqə bir-birlərinə baxdılar. İkisi də naqolay mövqeydə idi.
Əyyub bu kasıb məhlədə özünü yad kimi,Əli özünü Əyyubun qarşısında əzilmiş kimi
hiss edirdi. Nəhayət sükut pozuldu.Əyyub:
-Əəə,etibarsız, universitet i bitirəndən
haralardasan?-deyə saxta bir səslə dilləndi.
Əli ondan birbaşa nə üçün gəldiyini soruşmaq istədi.
Eyni kinolardakı qəhrəmanlar kimi ona meydan oxumaq istədi, amma nəyə görəsə cəsarəti
çatmadı. Qırıq bir səslə:
-Xoşşş gəmisən. Gəlsənə içəri- söyləyib bayaqdan
söykəndiyi taxta qapını azca araladı. Əyyub yetik nəzərlərlə qapının aralı
yerindən otağı nəzərdən keçirib:
-Yox ey, qaqa. Səninlə əla bir iş görmək istəyirik.
Dur gedək, səni full bir yerə aparacam. Neçə ildi görüşmürük, bunu bir balaca
qeyd edək .- dedi və ardınca əlavə etdi-Aşağıda qara Porşedə səni gözləyirəm. Geyin
gəl!
Əyyub gəldiyi kimi bir anda yox oldu. Əli O gedəndən sonra da uzun-uzadı taxta qapıya
söykənib dayandı. Nə qədər dayandığını fərq etmədi. Özünə yalnız bu sualı
verirdi:"Hansı dərədə qurd ölüb ki,Əyyub kimi şişka onu axtarır?"
Ağlına heç bir şey gəlmədi. Sakitcə qapıdan aralanıb özünə bayaq Əyyubun xüsusi
tələffüzlə söylədiyi maşın markasına ən azı bir kilometr yaxın düşə biləcək
paltarlar axtarmağa başladı.
Palçıqlı
küçənin fonunda qara Porşe lilə düşmüş mirvari tək görünürdü. Bütün şüşələri
qapqara olan Porşe ona heç vaxt reallaşmayacaq bir arzu kimi göründü. Elə
maşına yaxınlaşırdı ki, qəfil sol tərəfdəki şüşə endi və Əyyubun özündən razı sifətinin heç uyuşmadiği yaltaq səsi ona içəri
buyur etdi.
-Maşının da palçıq olub- bu cümlə ağzından çıxan
kimi özünə nifrət etdi. Niyə qururdu? Məqsədi nə idi? Bu əzikliyini mütləq ifadə
etməli idi?!-ürəyində öz-özünə söydü.
- Əybü yoxdu. Keçən həftə "Tuareq"-i əzik-üzük
etdim. Bu guya təzədi.-Əyyub lovğa bir əda ilə maşının sükanını döyəcləyib
davam etdi- Universiteti bitirəndən səni
görməmişəm.Dedim bir baş çəkim görüm neynirsən.
Əli 4 ildə
onun halını belə xəbər almayan qrup yoldaşına köndələn bir cümlə cavab vermək
istədisə də, "Porşe"-nin təmiz ayaqaltısını lilə bulamış
ayaqqabılarını süzüb susdu.Əyyub onun sükutunu gözləmə mövqeyi kimi qiymətləndirib davam etdi:
-Eşitdim qəzetdə fotoqraflıq edirsən. O boyda yeri
bitirmisən ki, gedib kiminsə şiklini çəkəsən?
- Mən işimi sevirəm-Əli Əyyubun lağ tökülən cümləsinə
qısaca cavab verdi.
-Day mənə də yox də.Heç kim 150 manat maaşla
yaşayıb, "mən xoşbəxtəm "cümləsini qurmaz. Həyatdı bir də gördün
atdın tilovu qarmağa qızıl balıq gəldi.
- Mənim qarmağıma 28 ildi qurbağa düşür. Onu da ha
öpürəm, şahzadəyə çevrilmir.-Əli özünü bu naqolay vəziyyətdən çıxarmaq üçün
zarafat etdi.
Əyyub aralarındakı buzun belə əriməyindən istifadə
edib:
- Burdan bir az aralı əla balıq yeri var. Gedək
görüşməyimizi orda qeyd edək. Hə nə deyirsən?
Əli çiyinlərini çəkdi və son beş ildə balıq yemədiyini
xatırladı.
Bir saat sonra onlar Əyyubun dediyi restoranda
balıq yeyib, bahalı bir içkini qurtumlayırdılar. Əli bütün bunları xoş bir yuxu
hesab edirdi. İçkinin təsiri ilə:
Mən tilovumu hara atım ki,qızıl balıq gəlsin?- gülərək
Əyyubun çiyninə vurdu. Əyyub onun əlini çiynindən götürüb stolun üstünə qoydu və
-Qızıl balığı bu gün mən sənə gətirmişəm.-cavabladı.
- Sən Poseydon olacaqsan mənim üçün?-Əli özünü
saxlaya bilməyib qəhqəhə çəkdi.
- Amma bilirsən Tanrılar qurban istər.-Əyyub onun
bu qəhqəhəsinin müqabilində ilan soyuqluğu ilə dilləndi.
-Nə qurban?-Əlinin bayaqkı qəhqəsinə zidd karıxmış
səsi Əyyubun diqqətindən yayınmadı.
- Bir xanım var. Onunla evlənəcəksən.Tanrılar da səni
mükafatlandıracaq.
- Xeyir olsun niyə mən?-Əli sağ əlindəki çəngəli
boşqabına qoyaraq oturduğu stula yayxandı.Əyyub onun bu halını sakit bir tövrlə
süzərək qəfil söhbətin mövzusunu 180 dərəcə dəyişərək-Sənə fotoqraf Əli deyirlər
eləmi?-Cümlə bir anda ildırım kimi Əlini vurdu. Ayama lənətə gəlmiş ayama. Deməli
var imiş. Özü də nə: fotoqraf. O boyda universitet bitir, fotoqraf ol.Yayxandığı
stuldan qopub çiyinləri sallaq halda Əyyuba baxdı.Əyyub onun gözlərinin bomboş
baxmağından istədiyi reaksiyanı alıb:
-Evin olacaq,bahalı maşınların, əla işin. Anan da xəstə
qadındı.Ən yaxşı xəstəxanlarda müalicə alacaq.
-Tanrıların istədiyi qurban nədir bəs?-Əli ona
bahalı restoranda qonaqlıq verən Əyyubun Poseydon qüdrətini yavaş-yavaş dərk edir və
boşqabındakı qızıl balığı, süfrədəki indiyə kimi dadını bilmədiyi qara kürünü dənizin dərinliyindən
gətirdiyini bir anlıq təsəvvür etdi. Sonra bu təsəvvür dumanı sürətlə dağıldı.
Gözlərinin qarşısında uzaq kənddə belini şalla sarımış, daim revmatizmalarından
sızldayan anasının xəyalı canlandı. Yetimçilikdən heç başları ayılmamışdı.İndi onunla
qarşı-qarşıya oturan Əyyubun bunları yaşama ehtimalı olmasa da, bütün olmuş və
keçmişindən xəbərdar olduğu açıq-aydın idi.
Restoranı tərk edəndə qaranlıq çökürdü. Şəhərin
işıqlıarı ulduz kimi parlayırdı. Əyyub onu palçıqlı küçəyə düşürdüb gedəndə lakonik
bir cümlə qurdu:
-Sükut!
Əyyub ona düşünmək üçün üç gün vaxt verib qara
maşını ilə küçənin zülmətində əridi. Əli dolu mədəsinin verdiyi süstlük ilə
yoxsul evinə döndü. Həmişə qəlbində bu evi Qavroşun fil evi adlandırardı.
Burada hər kəsdən bəzən özündən qaçıb gizlənə bilirdi.İndi gəldiyi restoranının
ab-havası yanında ev ona o qədər iyrənc gəldi ki, heç hara baxmadan birbaşa
yatmağa yollandı. Əyyubun təklifi isə xəyalında parlaq bir daş kimi bərq
vururdu. Lakin qəlbinin bir küncündə nə isə bir şey ona xəbərdarlıq edirdi.Bu xəbərdarlığı
qulaqardına vurub şirin yuxuya getdi.
Səhər yuxudan ayılanda dünən gecəni yuxu,Əyyubu bir
anlıq ilğım zənn etdi. Sonra yavaş-yavaş fikrini toplayıb özünə gəldi.Yerindən
qalxıb elə otağın içində yerləşən əl-üz yuiyandan üzünə su vurdu.Soyuducunu
açmadan elə stolun üstündəki suxarını gəvələdi.Nə edəcəkdi?Pulu bitmişdi.Kirayəni
ödəməli idi. Bir dəfə orurub hesablamışdı ki,aldığı maaşla Bakı kimi
milyonçular şəhərində ev almaq üçün 220 il lazımdı. Damağını yaralayan suxarını
elə döşəməyə tüpürüb Əyyuba zəng vurdu. Bütün şərtləri qəbul etdiyini söylədi.
Nəhəng
toy oldu. Hər kəsin qibtə duyduğu bəy gəlin oldular.Anası onu bəxtəvər bir
ulduz altında dünyaya gətirdiyinı söyləyir ,heç vaxt onu axtarmayan qohumları
isə onun haqqında əvəzolunmaz insan kimi bol-bol danışdılar. Ağ gəlinliyin içində qu
quşu kimi görünən xanımı isə elə ilk gün ona yerini göstərdi.
On
il sükut etdi. Qazandıqlarının sayı-hesabı olmadı. Məşhurluq, tanınmış ailə məmur
bir xanımın həyat yoldaşı. Elit məclislər,içilən bahalı içkilər, sürülən bahalı
maşınlar. İdeal bir ailə portreti yaratmağa nail olmuşdular.Poseydon Əyyub onu
kifayət qədər mükafatlandırdı. Bir sükutun müqabilində anası daha xəstələnmədi.
Hər şey çox gözəl davam edirdi. Lakin bütün bu sükutun kulisində yatmış bir
vulkan var idi. Bu vulkandan heç biri
sığortalanmamışdı.Bir dəfə içib onu möhkəm döydü.Arvadını-yataq otağı ondan
ayrı tamam başqa bir aləmdə yaşayan özgə qadını döydü. Səhər tufan qopdu. İlk
dalğa arvadından gəldi. Onun on il öncə gəldiyi və astanada soyunub yerə
tökdüyü paltarları zalın ortasına tökdü. Həmin palçıqlı ayaqqabı idi. Həmin
dama-dama köynək və sürtülüb ağarmış cins şalvar idi. Ona məzlum-məzlum
baxırdılar. Özünü bir anlıq balalarını yetimxanaya atıb keflə məşğul olan qadın
kimi hiss etdi. Ona keçmişini xatırlatdılar.Evi tərk edib getdi. Əslində zalın
ortasına atılmış keçmiş kimliyindən qaçdı.
Axşama
kimi "Bəlkə, gedim üzr istəyim, hər şey ötsün, keçsin" fikri ilə
çırpındı. Ümumi ab-havanı öyrənmək üçün
ofisə yollandı. Binaya daxil olub liftə mindi. Gedəcəyi mərtəbənin sayına əl
uzatmaq istəyəndə bir qadın və bir kişi özlərini liftə çatdırdılar. Kişi Əlidən
öncə on yeddinci mərtəbəni işarə edən sensor düyməyə toxundu. Bir saniyə keçmədi
kişi ilə qadının arasında qəribə bir dialoq başladı.
-Səncə indi yerində olar?-Qadın ümidsiz səslə dilləndi.
-Görək.-Kişi cavab verdi.
-Ona niyə zontik Əli deyirlər?-Qadın sual verəndə,
kişi Əlini şübhə ilə süzərək qadına
-Azz nə bilim-
deyə acıqlandı.
Dialoq bitdi. Onlar on yeddinci mərtəbədə düşüb
getdilər. Əli liftdə qaldı. Lift ən azı on dəfə mərtəbələr arasında gedib gəldi.
Əli küncə sıxılıb ona yapışan ayamasını nifrətlə düşünərkən zamanın necə keçdiyini fərq etmədi.
Gecəyarı binadan çıxmaq istəyəndə mühafizəçi ona nələrsə dedi. Qulaqlarında Əli
müəllim xitabları hey zontik Əli sözü əvəzlənirdi.
Maşına minəndə selləmə yaz yağışı başladı. Birbaşa maşını evə sürdü. Zala girəndə
paltarlarının hələ də orda olduğunu gördü. Yaxınlaşıb naftalin iyi verən o
paltarları qucaqladı. Sonra sürətlə əynindəki brend paltarları soyunmağa
başladı.
Qapını açıb həyətə çıxdı. Yağış daha şiddətlənmişdi.
Köhnə ayaqqabıları bu on ildə piylənmiş ayaqlarına dar gəlirdi.Asta addımlarla
yağışın qoynuna girdi. Elə bu zaman evdən qaçaraq çıxan Gülzar -evin qulluqçusu
ona çətiri uzatdı
-Əli bəy, çətiri götürün yağış sizi isladacaq.
Əli üzündən saflıq yağan bu qızı şəfqətlə süzərək
uzaqlaşdı. Əlindəki çətirlə onun arxasınca baxan Gülzarın göz yaşlarını, O, fərq
etmədi.
On gün sonra Əyyub onu qul bazarında tapdı. Əyyub onun əlindəki pendir çörəyi iştahla
yediyini və üzündəki xoşbəxtliyi görəndə
maşına minib oradan uzaqlaşdı.
