Müqavilə

                                                          Müqavilə

Rayona türklərin gəldiyini quql ( rayonun intiligentləri “ google”ayamasını ona hər şeyi bildiyinə görə qoşmuşdular) Həsəndən öyrəndi. Üzünü səliqə ilə təraş edən Həsən ülgüçü köhnə üsulla əlində ustalıqla fırlayaraq rayonun son xəbərlərini bezikmədən danışırdı. “Yolların dağılmasını, yeni asfaltların döşənməsini pul yemə tələsi olduğunu və  bu millətə hələ bu da azdır” aksiomu ilə son verib nəfəsini dərmədən elektrik üz qırxan maşını işə salıb Hacı Nurəddinin saqqalına xətt qoydu. Hacı Nurəddin saçını, üzünü qırxdırmaqdan daha çox həftəlik bura sosiallaşmaq üçün baş vurardı. Bu bərbərxanada hər yaşdan və təbəqədən insan tapmaq mümkün idi - Başını telefonun ekranından qaldırmayan gənclərdən tutmuş uşağın pampers və dərman xərclərindən bezikən gənc  ailə başçılarına və pensiyalarının heç nəyə çatmadığndan şikayət edən qocalara qədər . Hacı Nurəddin məsciddən daha çox, burada oturmağa üstünlük verirdi. Quql Həsən son xəbərləri tutuquşu kimi təkrarlayır və onu hər dəfə heyran buraxa bilirdi. Amma bəzən Həsənin məlumatlarına inanmağı gəlməzdi.. Məsələn bir dəfə Həsən Marsa insanların gedəcəyini söyləmişdi. İki gün ağlı qarışmışdı və belə bir məlumata hec cür inanmağı gəlməmişdi.” Mars hara, insan hara. Yox ,Qiyamət yaxınlaşır. Bu millətin başı xarab olub.”-deyə düşünməkdən özünü saxlaya bilməmişdi.  Həsən elektrik maşını söndürüb yenə  rayona türklərin gəlməsi məsələsinə qayıtdı. O ,türklərin zabit olduğunu, hətta oteldə qaldığını da söylədi. Hacı Nurəddin  özünü saxlaya bilməyib “ Nouldu, hökumət iki dənə zabitinə yer tapa bilmir?” deyən kimi peşman oldu. Çünki “yerin də qulağı var” sözlərini indiki zamanda özünə şüar edənlərdən idi. Indi söz dilindən quş kimi uçub gedən kimi ,özünü o yerə qoymadan quql Həsəndən cavab gözlədi. Hətta belə söz deyə bildiyinə görə sifətinə bir cəsur ifadə verməyə də çalışdı. Həsən isə onun ülgüc altında quş ürəyi kimi atan damarlarına fikir vermədən” Yox ey, Hacı, bunlar orada müvəqqəti qalırlar. Deyirlər ki, bu zabitlər full ev axtarırlar. “ – cavab verdi.“Full ev” məsələsini isə heç quql Həsən də bilmədi. Hacı Nurəddin söhbəti o biri məlumatlar kimi orada unudub gəlsə də, gecə yatağına uzananda türklərin “full ev” axtarması  yenidən yadına düşdü. Ərinməyib yerindən qalxaraq on birinci sinifdə oxuyan nəvəsinin otağına getdi. Qapını döymədən içəri girdi. Nəvəsi qulağında qulacıqla çarpayıda əlindəki tabletə necə dalmışdısa, onun gəldiyin fərq etmədi. Hacı Nurəddin yaxınlaşıb nəvəsinin başı üstündən ekrana boylanmayınca onun nə işlə məşgul olduğunu anlamadı. Lakin tabletin ekranında çılpaq qadını görəndə elə bil Hacının başına göydən yekə bir daş düşdü. O nəvəsinin qulağına necə əl atdısa, elə bil uşağı elektrik vurdu. Yeniyetmə bilmədi tableti gizlətsin, yoxsa babasının əlindən qulağını qurtarsın. Dili dolaşa-dolaşa  “ Baba, vallah, sən bildiyin videolardan deyil ey bu. Ledi Qaqadı. Konsertdə soyunub.Vallah, baba, babaaaa “ deyəndə Hacı  Nurəddin bura  məlumat almağa gəldiyini xatırlayıb nəvəsinin qulağını buraxdı və mümkün qədər yumuşaq səs tonu ilə “ Bala, Ledi Qarğa kimdi?” – deyə soruşdu.Nəvəsi qulağını ovxalaya-ovxalaya ona mügəninin şou üçün tamam soyunduğunu söyləyəndə Hacı Nurəddin qəti əmin oldu ki, Qiyamət yaxınlaşıb. O nəvəsinə, o şeytan əməlini uzaqlaşdırmasını  və ona “full evin” nə olduğunu izah etməsini istədi. Nəvəsi tableti yastığının altına qoyub  əllərini xarizmalı liderlər kimi yana açaraq “bura” deyərək ətrafı göstərdi. Hacı Nurəddin yad bir adam kimi ətrafı nəzərdən keçirib  anlamadım işarəsi verdi. Nəvəsi” full ev , yəni içində hər şeyi olan bizim ev kimi” deyəndə Hacı  Nurəddini onsuzda heç yanından əksik olmayan şeytan qıdıqladı. O nəvəsinin tabletini də, Ledi Qaqa-sınıda unudub  yatmağa getdi. Yuxuya gedənə qədər xəyalında “full ev” məsələsini götür-qoy edən Hacı Nurəddin yuxuda da türk zabitlərini gördü. O yuxuda bütün reallığı gördü, bir məsələdən başqa.

Səhər məsciddən gələ azan səsinə yenə oyanıb başını yastığın altına soxdu. O iki il idi ki, məscidə bağışladığı bu aparatlar üçün hər səhər peşman olurdu. Bu aparatlar azanı düz yataq otağını daşıyar onun içindəki vicdanı bir anlığa da olsa sirkələyərdi. Bu vicdan oyanmasında Hacı Nurəddin qətiyyən yerindən qalxmaz, əksinə azandan sonra daha da bərk yatardı. Bircə arvadı onun namaz qılmadığını bilirdi. Evdəkilər onun məsciddə, məsciddəkilər isə evdə namaz qıldığına inanardılar. Belə Nurəddin   yenə azan səsini eşitməməzliyə vurub cari xəyyallarına daldı. Elə bu xəyyaların təhriki ilə səhər doqquzda qaxıb türklərin qaldığı otelə yollandı. Rayonun yeganə oteli müstəqillik qazanılandan bəri təmir yolu gözləməkdən dəlmə-deşik olmuşdu. Indi o dəlmə-deşikləri karton kağızlarla qapayan otel rəhbərliyi  türk zabitlərə ən yaxşı otağı verməyə cəhd etsələr də, yenə əyri-əksiklər göz çıxarırdı. Kanalzasiya qoxusunu duymamağa çalışan Hacı Nurəddin  zabitlərə evindən bəhs edəndə pəncərə önundə duran arığı özünü saxlaya bilməyib sevincini büruzə verdi. Stola soykənmiş digəri isə heç bir şey ifadə etməyən gözləri ilə “fiyatı” deyəndə Hacı Nurəddin nəvəsini özü ilə gətirmədiyinə peşman oldu.” Nəyi?”- deyərək soruşanda həmin türk zabit “Parası, pulu”-  deyərək yenə  o nun üzünə baxdı.” Hə, bala, o məsələ hasatdı”-deyib türklərə evin yerini mümkün qədər aydın dillə izah etməyə çalışdı. Axşamüstü türklər evə gəlib baxanda arvadı onların nə üçün gəldiyini anışdırmamış, qiymət üstündə elə həyətdəcə mübahisə düşdü. Hacı Nurəddin getdiyi Həcc ziyarətinə dayanmadan and içir və bundan aşağı yer olmadığını deyirdi. Turklər isə “Abi, sen çıldırmışsın”- deyə təkrarladıqca Hacı Nurəddin  özündən asılı olmadan bunu “su çıldırmaq” kimi anlayır və bunun ev məsələsinə nə dəxli olduğunu anlaya bilmirdi. Beləcə yarımsaatlıq çarpışmadan sonra Hacı Nurəddin dediyi qiymətlə bir şərtlə razılaşdılar. Bu şərtin nə olduğunu isə Hacı Nurəddin nəvəsinin tərcüməçiliyi ilə anladı. Nəvəsi babasından  sarı beşliyi çırpışdırıb o mübhəm kəliməni tərcümə edib aradan çıxdı. Hacı Nurəddin türklərin şərtini qəbul etdi. Bu şərtini gələcəyini düşünmədən belə.

                Axşam Hacı Nurəddinin evində qopan tufan demək olar ki, yurdda  heç kəsi qoymadı.Oğlu arvad uşağı ilə qayınatasıgilə acıq edib getdi. Arvadı isə onun qocalan çağında xəriflədiyini deyir və acıq eliyib getməyə yeri olmadığından yanıb tökülürdü. Hacı Nurəddin isə həmişə özünə sinədəftər etdiyi hədisləri misal gətirir və bu zaman onları özünə sərf edən şəkildə yozmaqdan da çəkinmirdi. Arvadı isə gecənin son sözlərini “Sən Allaha verdiyin sözü tutan deyilsən, onda qalmış mən olam” deyib onun sabahdan sovurduğu vədlərə nöqtəni qoydu. Uzun mübahisələrdən sonra Hacı Nurəddin  arvadını tovlayıb fermaya apara bildi. Türklər “full ev”-lərinə, Hacı Nurəddin pullarına, arvadı isə fermanın əziyyətlərinə qovuşdu. Evin yüksək məbləğdə kirayə verilməsi rayonda əməlli başlı söz-söhbətə səbəb olduqca ,hər ay pulun arxasınca gələn Hacı Nurəddinin işi çətinləşirdi. Donuq baxışlı türk onun gəldiyi vaxtı sanki əzbərə bilir və darvazanı onun üzünə əlində rakı şüşəsi ı ilə açırdı. Bu zabitin  ciyərinin çürüməməyinin şeytan əməli adlandıran Hacı Nurəddin pulunu mümkün qədər tez alıb getməyə çalışardı. Amma bu zabit onu danışdırmağa çalışar və hər dəfə Hacı Nurəddin  əcaib gələn suallar verərdi. Onun verdiyi suallardan canı sıxılan Hacı Nurəddin söhbəti zarafata salmağa çalışsa da, pulu alana qədər tantal əzabı çəkərdi. Zabit isə “ Nəfsin neçə mərtəbəsi  var?  Ay Hacı, nəfsi-əmmarəni aşdınmı gülüm?” – deyərək sualları sıralayır, Hacı Nurəddin isə onun əlindəki süd rəngli məhlulu süzərək” Bala, sən nə inkir-minkir sualları verirsən deyəcəm, amma günah olacaq. Çünki inkir-minkir sən içdiyin o zəhirmardan içmir”- deyib gülməyə salırdı Lakin zabit donuq gözlərini onun üzünə dikərək israrla suallarını yenə yağdırırdı.

 Hacı Nurəddin yenə biyara göndərilən kəndli kimi ayagını sürüyə-sürüyə bir neçə ay öncə ona doğma, lakin indi yad bir qapıya sürünürdü. Darvazanı yenə o donuq baxışlı zabit açdı. Bu dəfə onun əlində rakı şüşəsini  görməyən Nurəddin sevindi . “Dualarım qəbul olundu”-deyə ürəyindən keçirdi. Zabit onu içəri dəvət edərək   yenə qabağa düşüb getdi.Hacı Nurəddin bu dəfə söz-söhbətdən qaçmaq üçün elə ilk anda pulu istədi. Türk zabit isə sakit bir ifadə ilə:

-          Heç zəkat veriyonmu?-Hacı Nurəddindən soruşanda hacının yenə dalağı sancdı.

-          Yox ay bala . bala mənim pulumu ver tələsirəm gedirəm- deyə əsəbini büruzə verməməyə çalışaraq . Türk zabit isə donuq baxışlarını onun üzündən çəkdi  və Hacı Nurəddinin anlamadığı şəkildə bir sözü içəri otaqlara tərəf qışqırdı. Içəridən çıxan arıq zabıt Hacı Nurəddinə salamsız-kəlasız  qorxduğu o sehirli kəlməni dedi. Ilk dəfə idi ki, öz etdiyi öz əleyhinə çıxış edirdi. Hacı nurəddin necə əsəbləşdisə şəkəri kəllə-çarxa vurdu Indiyə kimi uzaq aran rayonda- öz yağında qovrulub getdiyi kiçik cəmiyyətdə bir kəlməsinin yetərli olmuşdu. Indi onun pul həvəsinin kiminsə qanuni haqqı ilə uzlaşması onu yandırırdı. Belə düşüncələrlə fermaya dönən Hacı Nurəddin şəkərinin qalxma səbəbini arvadına söyləmədi. Üç gün çarpışmadan sonra  qəfil yağan yağışlarla rayon və kənd  yolların keçilməzliyi onun xəstəxanaya yetişməsinə mane oldu.

 Səhər erkəndən qapının döyülməsi  türk zabitini çilədən çıxardı. O əsəbi halda darvazanı açdı və gördüyündən az qala şoka düşdü. Onun gözlərinin önündə böyük bir insan kütləsi və çiyinlərində bir tabut var idi. Zabit tabutdakının Hacı Nurəddin, insanların isə onun qohum -əqrabası olduğunu öyrənəndə  donuq baxışlarını ilan soyuqluğu ilə kütlənin üzərinə gəzdirdi və heç nə demədən darvazanı örtüb geri qayıtdı. Az sonra əlində bir topa kağızla geri dönərək Hacı Nurəddinin oğlu ilə qısa bir dialoq qurdu. Tabutu yerə qoyub ətrafına toplaşan insanlar onların danışıqlarını eşitməsələr də bir az sonra rəngi kömür kimi qaralmış Hacı Nurəddinin oğlu “ Qaldırın”- deyə dişləri sıxılmış halda qohumlarına müraciət etdi.  Tabut uzaqlaşdıqca  türk zabiti bir illik müddətə Hacı Nurəddinin evi kirayəyə verməsi və bu müddət ərzində evə heç bir müdaxilə etməyəcəyi haqqında imzası olan  kağızları ehmalca qatlayıb cibinə qoyub hərbi hissəyə yollandı. Hacı Nurədinin oğlu isə atasını qayınatasının həyətində yasını verdikcə atasının çürük insan ömrünə güvənib bağladığı müqaviləni düşünür, dünyanın faniliyini və insanın tamahının bir nöqtədə - tabut qapağının bağlandığı anda iflas etməsini  anlayırdı. Amma nə vaxtsa atasının vəziyyətinə düşərsə onun kimi qərar verərdimi sualını özü üçün cavablandırmaqdan qaçırdı.